Podejmując w życiu różne decyzje i wykonując różne działania, czymś się kierujemy. Coś w naszym wewnętrznym postrzeganiu i interpretowaniu świata sprawia, że dążymy w jakimś kierunku. Takim kierunkowskazem mogą być wartości, które mniej lub bardziej świadomie uznajemy za ważne.
Wartości są ważnym pojęciem w rozważaniach nad szczęściem. Szczególnie widoczne jest to w momencie podejmowania decyzji lub działań niezgodnych z wyznawanymi wartościami. Postępowanie w zgodzie ze sobą jest bardzo istotne w poczuciu szczęścia. W końcu nikt z nas nie lubi robić tego, czego nie chce lub robić tego, co uważa za niewłaściwe. Zwykle staramy się działać tak, by nasze sumienie nie dawało nam reprymendy każdego dnia.
Poniżej wymienię kilkanaście dość powszechnie wyznawanych wartości, które warto poddać refleksji i zastanowić się czy one są “moje”, czy zupełnie mnie nie dotyczą.
Przykładowe wartości nadające kierunek w życiu:
- Przyjaźń
- Bycie dobrym rodzicem
- Bycie dobrym dzieckiem
- Praca zawodowa
- Zdrowy styl życia
- Ćwiczenia, aktywność fizyczna
- Doświadczanie piękna
- Wiara i modlitwa
- Próbowanie nowości
- Pomaganie innym
- Nauka i rozwój
- Humor i rozrywka
- Finanse
- Realizowanie tradycji
- Kontakt z przyrodą
To tylko kilkanaście przykładów wartości. Każdy z nas może uznać je wszystkie za ważne w którymś momencie życia, a w jednym czasie wyznawać tylko dwie lub trzy. Czasem wartości stoją do siebie w pozycji konkurencji. Na przykład trudno jest jednocześnie realizować wartość bycia dobrym rodzicem i koncentrować swoją uwagę na rozwoju zawodowym. Oczywiście nie jest to niemożliwe, ale może wiązać się z większą ilością trudnych do podjęcia decyzji, niż na przykład połączenie realizacji wartości wiary i miłości do innych. Nie oznacza to jednak, że chciałabym zasugerować każdemu, by sprawdził swoją listę wartości i zrezygnował z tych, które mogą utrudniać wyznawanie innych. Mogę zaproponować jednak pewne zadanie. Przyjrzyj się liście zaproponowanej w tym tekście lub znajdź inną listę przykładowych wartości. Spróbuj je uszeregować zgodnie z ich wagą i znaczeniem dla Ciebie. Być może ważne jest doświadczanie piękna, czy kontakt z przyrodą i jest to wartość, która kieruje podejmowanymi decyzjami (np. wybiorę wyjazd na weekend nad jezioro, a nie do miasta) lecz są inne wartości, które na liście umieścić można wyżej (np. nauka).
Dążę do tego, by zastanowić się i zrozumieć dlaczego pewne działania podejmujemy w życiu, a innych nigdy byśmy nie zrobili. Po stworzeniu swojej listy wartości warto jest pomyśleć nad tym, w jaki sposób można te wartości realizować. Jakie mamy na to pomysły. Jeśli na mojej liście znajdzie się wspomniana nauka i kontakt z naturą to wiem, że zaraz po zdanym egzaminie lub kursie, wybiorę się na wycieczkę w góry lub na piknik na łąkę. Jeśli na twojej liście znajdzie się 15 wartości, spróbuj dla każdej z nich wypisać po kilka przykładów działań, które sprawiają, że taka właśnie wartość może być realizowana.
Powyższe zadanie skłania do refleksji nad tym, czy przypadkiem źródłem naszego braku szczęścia lub poczucia, że nie czujemy się tak, jakbyśmy pragnęli, nie okaże się pomijanie celowe lub nie, ważnej dla nas wartości. Czy nie stało się tak, że z powodu pośpiechu lub wymagań otoczenia nie zapomnieliśmy o czymś dla nas ważnym. Jeśli tak właśnie się dzieje, to może kolejnym etapem krótkiego rozmyślania może być zastanowienie się, dlaczego tak właśnie robię. Rezygnuję z jakiejś wartości z jakiegoś powodu. Być może z powodu innej, ważniejszej na tym etapie życia wartości? A być może z innego powodu, który poddany analizie okaże się słabym powodem by nie zawalczyć o to, co dla nas ważne.
Czasem nie potrzeba wielkich zmian w życiu, by poczuć się lepiej, mieć wpływ na własne samopoczucie. Czasem wystarczy tylko przemyśleć, poddać analizie czy refleksji, by zrozumieć, dlaczego tak się zachowuję. Warto również podzielić się z kimś bliskim i zaufanym, tym co się “urodziło” po takich przemyśleniach. Być może nasi bliscy wyznają podobne do nas wartości, być może podzielą się swoimi pomysłami na to jak je realizować. Można o tym porozmawiać z rodzicem, partnerem, dzieckiem, psychologiem czy inna osoba, z którą mamy więź opartą na zaufaniu i zrozumieniu.